خط نسخخط نسخ به یکی از رسم الخط‌های قرآنی گفته می‌شود. ۱ - تعریفخط نسخ از مهم‌ترین خط‌های عربی و ریشه آن، خط نبطی شایع در شمال حجاز و شام است که اعراب آن را هنگام تجارت از آنان فراگرفتند. ۲ - پیشینهاز کتیبه‌های پیش از ظهور اسلام و پس از آن و از نامه‌ها و خطوط آغاز اسلام تا نیمه‌های قرن اول و از نامه‌ها و مکاتبات بر اوراق بردی و… تا قرن سوم و چهارم هجری به دست می‌آید که خط نسخ خطی هم پایه و هم عرض خط کوفی بوده است. خط نسخ گرچه در دوره رونق خط کوفی تحت الشعاع آن خط بود و چندان رواجی نداشت، ولی در اواخر قرن سوم و طلیعه قرن چهارم هجری تحت موازین هندسی خط ابن مقله به چنان درجه‌ای از کمال رسید که وارث و ناسخ دیگر خطوط عربی و اسلامی شد و مصاحف و دیگر کتب به تدریج به این خط نگارش یافت. ۳ - رتبه خط نسخپس از ابن مقله، علی بن هلال بر اساس قواعد ابن مقله اصلاحات تازه‌ای را آغاز کرد و به تحسین و استوار ساختن این خط پرداخت. امروزه خط نسخ از جهت زیبایی و آسان خوانی در مقایسه با دیگر خطوط، در درجه اول، و از نظر سهولت نوشتن در درجه سوم پس از خط شکسته نستعلیق است. [۱]
معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۵۵.
[۲]
فضایلی، حبیب الله، ۱۳۰۲ - ۱۳۷۶، اطلس خط، ص(۲۵۸-۳۰۰).
[۳]
رامیار، محمود، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، ص۴۹۷.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«خط نسخ». |